Şir ve ya aslan (lat. Panthera leo) — pişikler fesilesinin panter cinsine aid heyvan növü.
Bedeninin uzunluğu teqriben 210 sm-e, quyruğu 110 sm-e, kütlesi 280 kq-a yaxın olur. Pencesi iri caynaqlı, tükü qısa, sarımtıl-qonurdur. Quyruğunun ucu qotaz kimidir. Başqa pişikkimilerden ferqli olaraq, cinsiyyet dimorfizmi yaxşı nezere çarpır. Erkeyinin boynunda, başının bir hissesinde, sinesinde ve gövdesinin ön terefinde açıq-sarı, qara yalı olur. Dişi ve cavan şirlerin ise yalı olmur. Çox güclü ve celddir. Antilop, zebr, zürafe, maral, sürünenler ve s. ile qidalanır. Boğazlıq dövrü 116 gün çekir, 1-6, adeten 3-4 bala (çekisi 400 qram) doğur. Cinsi yetkinliye 3 yaşında çatır. 30-35 il yaşayır. Şirin peleng ve bebirle melezleri de var. Şimal-qerbi Hindistanda ve Afrikanın ekvator hissesinde (qoruqlarda) savanna, dağlıq yarımsehra, çay sahili meşeler ve sehralarda yaşayır. Hindistanda tebietde texminen 200-250 şir yaşamaqdadır.


== Xarakterik xüsusiyyetleri ==
Şirlerin kütlesi 250 kiloqrama qeder, uzunluğu ise 3 metr olur. Ne vaxtsa Yunanıstandan Hindistanadek olan erazide geniş yayılmış şirler indi esasen Afrikanın şerqinde ve cenubunda kiçik desteler halında yaşayırlar. Bu baxımdan şirler sosial canlılar hesab olunur. Şir desteleri "prayd" adlandırırlar. Praydlar bir neçe yetkin erkek (bir ve ya iki) ve bir neçe dişiden ibaret olur.
Öz iti caynaqları ve dişleri ile pişikkimilerin en böyük nümayendesi olan şirler zürafeden tutmuş kütlesi 4 tona çatan hipopotam ve hetta tısbağaları da yeyir.
Öz ölçülerine göre erkeklerden daha kiçik olan dişi şir buna baxmayaraq erkeklerden daha süretlidir (saatda 50 km-dek ) ve insanlar üçün daha tehlükelidir, xüsusen de balalarına qulluq eden zaman. Mehz dişiler genc şirleri ov etmeye öyredirler. Onu da demek lazımdır ki, yetkin şir özünden 3 defe böyük olan canlını da öldüre biler.
Güclü ve sağlam şirler otyeyen heyvanlarla qidalanır. Onlar qrup şeklinde ov edirler - evvelce sürünerek qurbanlarına gizlice yaxınlaşırlar, sonra qefleten ona hücum edirler. Şirler qrup halında ov etseler de, onların 5 cehdinden yalnız biri uğurla başa çatır.
Şirlerin gözü qaranlıqda yaxşı görür. Buna göre de ov adeten geceyarısı ve ya sehere yaxın baş verir. Şirin gözleri başın ön terefinde yerleşir. Bu da ova daha deqiq fokuslanmağa kömek edir.


== Şirler insanların heyatında ==
Şir heyvanların şahı hesab edilir. Konqo sakinleri olan bantular ona ehtiram gösterir, hinduizmde o pis ruhların qovucusu, buddizmde ise qanun keşikçisi hesab olunur. Şir bir çox gerblerde, xüsusen de Britaniya şahları - kral ve kraliçaların gerblerinde tesvir olunur.


=== Medeniyyetde ===


==== Şirler haqqında efsaneler ====
1900-cü ilde Uqandanın paytaxtı Kampaladan Hind okeanı sahilindeki Mombas limanınadek 1300 kilometrlik demiryolu inşa etmek planlaşdırılırdı. Kilimancaro dağının eteyinde yerleşen Tsavada demiryolu şirlerin meskunlaşdığı eraziden keçmeli idi. Burada yaşayan şirler bir neçe güne 28 işçini yediler ve iş bir neçe hefteliye texire salındı. Sonra şirleri teqib ederek öldürdüler. Yerli sakinlerin fikrince, qedim şah ve onun arvadı şir qisminde gelmişdiler ki, öz erazilerini qorusunlar.


==== Memarlar ====






==== Şekiller ====




== Yarımnövleri ==

Asiya şiri (Panthera leo persica)
Kalaxar şiri (Panthera leo verneyi)
Katanq şiri (Panthera leo bleyenberghi)
Seneqal şiri (Panthera leo senegalensis)
Sudan şiri (Panthera leo)
Cenubi Afrika şiri (Panthera leo krugeri)
Nubiya şiri (Panthera leo nubica)
Heyvanxana şiri (Panthera leo)
† Amerika şiri (Panthera leo atrox)
† Berber şiri (Panthera leo leo)
† Avropa şiri (Panthera leo europaea)
† Kap şiri (Panthera leo melanochaitus)
† Mağara şiri (Panthera leo spelaea)
† Orta Şerq şiri (Panthera leo)


== İstinadlar ==