YenilərTrend Daxil ol
YenilərTrend
Ehli-Beyt (ereb. أهل البيت‎‎; "ev ehli" menası verir) — İslam enenesine göre Mehemmed peyğemberin ailesi nezerde tutulur.


== Quranda ==
Ehli Beyt sözü müselmanların müqeddes kitabı olan Quranda 2 yerde işledilmişdir.


== Ereb cemiyyetinde ==
Cahiliyyә dövrü әrәb cәmiyyәtindә qәbilәnin hakim ailәsini bildirәn "Ehli-Beyt" ifadәsi islam meydana gәldikdәn sonra Mehemmed peyğәmbәrin ailәsinә şamil olundu. Quranda "әhl" sözü sahib, tәrәfdar, eyni mәkanı paylaşanlar, bir dinә, yaxud peyğәmbәrә inananlar, zövcә, "beyt" sözü isә ev, Allahın evi (mәscid) vә ailә mәnalarında işlәnmişdir. "Ehli-Beyt" ifadәsinә İbrahimin (11:73), Musanın (28: 12) vә Mәhәmmәdin (33:33) ailәsindәn bәhs edәn üç ayәdә rast gәlinir. Ehli-Beyt-ә kimlәrin daxil edilmәsi barәdә fikirlәr fәrqli olsa da, bunlar, әsasәn, Mәhәmmәd peyğәmbәr, Eli ibn Ebu Talib, Fatimә, Hәsәn әl-Müctәba, Hüseyn ibn Eli vә digәr doqquz imamdan ibarәtdir. İlahi lütfün vә gizli biliklәrin daşıyıcıları kimi Ehli-Beyt-ә xüsusi ehtiram bәslәnilir.


== Ehli-Beyt sünni nezerinde ==
Sünnilerin en möteber hesab etdikleri altı kitabdan biri olan "Sehihi-Müslim"de Peyğemberin zövcesi Aişeden neql olunur:

"Bir gün Peyğember küreyinde eba ile evden çıxdı. Onu gören Hesen yanına getdi, Peyğember ona ebasının altına girmesini söyledi. Sonra Hüseyn geldi, Peyğember onu da ebasının altına aldı. Daha sonra Hezreti Fatime geldi, Peyğember onu da ebasının altına aldı. Daha sonra Eli geldi, Peyğember onu da ebasının altına aldı. Sonra peyğember "Ey ehli-beyt! Allah sizden çirkinliyi (günahı) yox etmek ve sizi tertemiz (pak) etmek ister!" ayesini oxudu
Buradan aydın olur ki, Peyğemberin Ehli-Beyti Eli, Fatime, Hesen ve Hüseyndir.


Ehli-sünnenin diger revayetlerinde Ehli beyt anlayışı Mehemmed peyğemberin (s) zövceleri anlamında başa düşülür. Bele ki, Mehemmed peyğember (s) kimlerin onun Ehli-beytinden olduğunu öz hedislerinde bildirib. Buxari Enes bin Malike istinaden peyğemberin (s) Zeyneb bint Cehş ile evlenmesi hadisesini revayet edib. Hemin hedisde peyğemberin (s) Aişenin otağına gelib:


"Ey Ehli-beyt! Allahın rehmeti ve salamı size olsun!" – dediyi ve Aişenin ona: "Sene de Allahın rehmeti ve salamı olsun! Ehlin necedir? Allah mübarek etsin!" – deye cavab verdiyi, sonra peyğemberin (s) bütün zövcelerinin otaqlarını gezerek onlara eyni sözlerle müraceit etdiyi ve Aişenin verdiyi cavabı tekrar etmeleri qeyd olunur.

Bir başqa hedisde Peyğemberimiz (s) bele buyurur :

"Men sizin aranızda iki ağır, deyerli emanet qoyub gedirem. Biri Allahın kitabı Quran, digeri ise Ehli-beytimdir. Bunlar "Kövser” hovzunda menim yanıma gelib çatana qeder heç vaxt biri-birinden ayrılmayacaqlar.” (

İsa ibni Ebdüllah ibni Malik ikinci xelife Ömer ibn Xettabdan bele neql edir:

"Peyğemberin bele buyurduğunu eşitdim... Ey camaat, men yaxın zamanlarda sizin aranızdan gedeceyem. Qiyametde siz de gelib mene qovuşacaqsınız. (Burada Peyğember onlara Quran ve Ehli-beytin hüquqlarına riayet etmek barede çoxlu tövsiyeler etdi). Ömer deyir... Men - ey Allahın Resulu, senin Ehli-beytin kimlerdir? - deye soruşdum. Hezret buyurdu... "Menim Ehli-beytim Eli, Fatime, onun iki övladı (Hesen ve Hüseyn) ve Hüseynin neslinden olan doqquz nefer emelisaleh imamlardır. Onlar menim itretim, etim ve qanımdır."


== Ehli-Beyt şie nezerinde ==
Ehli-beyt istilahi menada İslam Peyğemberinin ailesi, övladları mefhumunu daşıyır ve yalnız xüsusi şexslere aid edilir. Bu şexslerin kim olması Peyğemberin özünden neql olunan onlarca revayetde açıq-aşkar beyan edilmişdir. Bu revayetlerde yalnız Eli, Fatime, Hesen, Hüseyn ve Hüseynin neslinden olan ve Peyğemberin vefatından sonra dünyaya gelen doqquz nefer o Hezretin Ehli-beyti kimi teqdim edilmişdir. O revayetlerden bir neçesini bunlardır:

1.Şeybenin qızı Sefiyye Ayişeden neql edir ki,

bir gün Peyğember ebasını çiynine salıb evden çıxdı. Bu zaman Hesen o hezretin yanına geldi. Peyğember onu ebasının altına çekdi. Sonra Hüseyn, daha sonra Fatime, ondan sonra da Eli geldi. Peyğember hamısını ebasının altına toplayıb bu ayeni tilavet etdi... "Ey ehli-beyt! Allah sizden çirkinliyi (günahı) yox etmek ve sizi tertemiz (pak) etmek ister!."

2. Amir ibni Sed ibni Ebi Veqqas öz atasından neql edir ki,

Vehy nazil olan zaman Peyğember Eli, Fatime ve onun iki oğlunu Hesen ve Hüseyni ebasının altına çekib dedi... "Perverdigara, bunlar menim Ehli-beytimdir."

3. İsa ibni Ebdüllah ibni Malik ikinci xelife Ömer ibn Xettabdan bele neql edir...

"Peyğemberin bele buyurduğunu eşitdim... Ey camaat, men yaxın zamanlarda sizin aranızdan gedeceyem. Qiyametde siz de gelib mene qovuşacaqsınız. (Burada Peyğember onlara Quran ve Ehli-beytin hüquqlarına riayet etmek barede çoxlu tövsiyeler etdi). Ömer deyir... Men - ey Allahın Resulu, senin Ehli-beytin kimlerdir? - deye soruşdum. Hezret buyurdu... "Menim Ehli-beytim Eli, Fatime, onun iki övladı (Hesen ve Hüseyn) ve Hüseynin neslinden olan doqquz nefer emelisaleh imamlardır. Onlar menim itretim, etim ve qanımdır."

4.İbni Abbas Buruc suresinin birinci ayesi baresinde deyir...

"Peyğember (s) buyurdu... "Men asimanam, Ehli-beytimden olan imamlar ise onun bürcleridir. Onlar on iki neferdir.""

Bezileri Quranın Azerbaycan dilinde tercümesini oxuyub iddia edirler ki, Ehzab suresinin 33-cü ayesinin Ehli-beyt baresinde olan hissesinde evvel ve sonra Peyğemberin (s) zövcelerinden söhbet gedir, demeli, Ehli-beyt Peyğemberin zövceleridir. Lakin ayeye ereb dilinde ("İnnema yuridullahi li yuzhibe enkum-ur-ricse ehlel-beyti ve yutahhirakum tethira") diqqet yetirdikde görerik ki, eger Ehli-beyt Peyğemberin zövceleri olsa idi onda ereb dilinin qrammatikasına göre, ayede "enkum" (kişi cinsi) deyil, "enkunne" (qadın cinsi) olmalı idi. Demeli, hemin iddianın heç bir esası yoxdur.


== Peyğemberin (s) Ehli-Beyti ==
Hezret Peyğemberin (s) pak Ehli-beytini ilahi rehberlik üçün qebul edenler şie adlanırlar. Onlar peyğemberin (s) vefatından sonra başqa şexslerin deyil, yalnız Ehli-beytin rehber olmasının terefdarıdırlar.
Ehli-beyt eleyhimus-salam Allahın seçilmiş bendeleri olub, her növ günah ve çirkinlikden pak olmuş dahi şexslerdir. Nece ki, Qur'ani-Kerimin Ehzab suresinde oxuyuruq:

"Şübhesiz Allah isteyir ki, Her cür çirkinliyi siz Ehli-beytden kenar etsin ve sizi Her bir eybden pak ve uzaq qerar versin."

Neql olunmuş mö'teber hedislere esasen, bu aye Hezret Peyğemberin (s) heyat yoldaşları deyil, yalnız Ehli-beyti barede nazil olmuşdur. Bele hedisleri aşağıda adları sadalanan sünni ve şie hedis kitablarında mülahize etmek olar:
1-"Musnedi İbni Ehmed", 1/708 ve s..
2-"Xesaisul-İmam Emirul-mö'minin", 23/70
3-"Tarixu Demeşq", 1/184, 249
4-"Şevahidut-tenzil", 2/50, 670
5-"Tefsirut-Teberi", 12/7
6-"Ed-Durrul-mensur", 6/403
7-"Kenzul-ummal", 13/645
8-"Yenabiul-meveddet" 1/329
9-"El-menaqib, Xarezmi", seh-60
10-"Keşful-ğumme", 1/40
11-"Ehqaqul-heqq", 2-501/562
12-"Emali" (Seduq), seh-124
13-"Emali" (Tusi), seh-352,727
14-"Biharul-envar" (Meclisi), 35\260 ve s...
Qurani Kerimde buyurulur:

"Bu Quran çox böyük ve uca kitabdır (ki) pak eller [ve pak düşüncelerden] savayı heç bir kes ona el vurmaz (ve derk ede bilmez)."

İbni Abbasın (r.e) Hezret Peyğemberden (s) neql etdiyi hedise esasen, ayede buyurulmuş "paklar"-dan meqsed, Allahın müqerreb ve yaxın bendeleridir.
Ele buna göre de, Qurani-kerim ve diger dini maarifin izahını öz şexsi düşüncemiz, başqa ve kenar şexslerden deyil, yalnız Allahın bütün çirkinliklerden pak etdiyi müqerreb bendeleri olan Ehli-beyt eleyhimus-salamdan almalı ve dinlemeliyik.


== İstinadlar ==


== Edebiyyat ==
Qurani Kerim Arxivleşdirilib 2012-05-09 at the Wayback Machine
"Sehih el-Buxari" (müxteser), terc.: E.Musayev, Bakı, "Şerq-Qerb", 2009, 973 seh.
Muhammed bin İsmail el Buhari, "Sahih-i Buhari" ve Tercemesi, çeviren : Mehmed Sofuoğlu, "Ötüken" Neşriyatı, 16 cilt Arxivleşdirilib 2012-06-17 at the Wayback Machine
Müslim bin Heccac, "Sahih-i Müslim" Tercüme ve Şerhi, çeviren : Ahmed Davudoğlu, "Sönmez Neşriyatı"
Muhammed bin İsa et Tirmizi, "Süneni Tirmizi" Tercüme ve Şerhi, çeviren : Abdullah Parlıyan, "Konya Kitapçılık"
Ehmed ibn Henbel. "El Müsned”
Mövla Eli Mötteki Hindi. "Kenzul Ummal”
Mehemmed ibn Abdullah el Hakim Nişapuri. "el Müstedreku Eles Sehiheyn"
Ehmed ibn Hacer Hetemi. "Es Sevariqul Mühriqe”
Mehemmed ibn Cerir et Teberi. "Tefsiri Teberi"
"Es-sünenul-kubra"
"Kifayetül-eser"
"Tefsiri-burhan"
Süleyman Belxi el Henefi. "Yenabiul Mevedde"


== Hemçinin bax ==
İslam
On iki imam
Şielik
Ceferilik
Mübahile ayesi
Ehli-Heqq


== Xarici kecidler ==
EHL-İ BEYT haqqında
Sünni nezerinde Ehli-beyt kimlerdir?
İbni Cövzi: “Aişe, Ümmü Seleme ve Enes Tethir ayesinin Eli, Fatime, Hesen ve Hüseyn haqqında nazil olduğunu deyibler.”
İbni Hecer Esqelani: “Tethir ayesi Fatime, Eli, Hesen ve Hüseyn haqqında nazil olmuşdur.”