YenilərTrend Daxil ol
YenilərTrend
Nise Qasımova (13 fevral 1954(1954-02-13), Bakı) — Müğenni, Azerbaycan Respublikasının xalq artisti (2008).


== Heyatı ==
Azerbaycan musiqisinin efsanevi nümayendesi Nise Fetulla qızı Qasımova 1954-cü ilin 13 fevralında Bakı şeherinde anadan olmuşdur. Hele uşaqlıqdan sarı saçları, yaşıl gözleri ve qeyri-adi gözelliyi ile yaxınlarından seçilen müğenni musiqiye maraq gösterir ve daim diqqet merkezinde olurdu. Geniş ses diapazonu, musiqiye marağı balaca Nisenin taleyini çox erken yaşlarından ömürlük sehneye bağlayır. Atası Fetulla kişinin tam ferqli sahede yeni dövlet xidmetinde çalışmasına baxmayaraq, milli musiqi ve muğamların bilicisi ve savadlı xanende olması Nise xanımın ele ilk olaraq aileden musiqi ile terbiyelenmesine şerait yaradır.


== Yaradıcılığı ==
Belece 8 yaşında Efser Cavanşirovun rehberlik etdiyi "Benövşe" uşaq xorunun heyetine qebul olan Nise Qasımova çox keçmir ki, bütün peşekar musiqi heyetinin diqqetini özüne celb edib 9 yaşında olarken xorun genc solisti olur. "Güneş adlı yaxın dostum var menim" mexsusi olaraq onun üçün yazılan bu mahnı ile en müxtelif konsert proqramlarında çıxış eden bu sarışın, gülerüzlü qız tez bir müddetde müellimlerinin sevimlisine, kolleqalarının ise paxıllıq obyektine çevrilir. Çox keçmir ki, genc Nise 1971-ci ilin evvelinde Müslüm Maqomayev adına Dövlet Filarmoniyası neznindeki " Lale qızlar ansamblı"na solist kimi devet olunur. Hele yeniyetme yaşlarından milli musiqimizden qaynaqlanıb dünya sehnesi ulduzlarından ilham alan müğenni ansambldakı konsertlerde çoxdilli repertuarı, ferqli ses imkanları ve en nehayet o zaman üçün böyük yenilik olan dinamik sehne reqsleri ile diqqeti celb edirdi. Konsertlerin birinde Nise xanımın çıxışına valeh olan tanınmış bestekar ve impressario Elekber Tağıyev ele hemin erefelerde genc senetçiye iş birliyi teklif edir. Bundan evvel SSRİ xalq artisti Zeyneb Xanlarovanı Azerbaycan sehnesine teqdim etmiş Elekber Tağıyev 1972-ci ilden Nise Qasımova ile yaradıcılıq birliyine başlayır. Belke de bu olay gelecekde her iki xanım müğenni arasında yaranan ve uzun müddet davam edecek soyuq müharibeye sebeb olur.
1972-1973 illerde biri birinin ardınca "Ay eller", " Sensen Heyatım", "Eşqimi sönmeye qoymaram", "Gözleyeceyem", "Qeşengdir" kimi mahnıları xalq terefinden sevilir ve genc müğenni tez bir zamanda möhteşem uğurlar elde edir. Ele hemin ilde Azerbaycanda çıxan plastinkalarla yanaşı Tiflisde Nise xanımın ilk kasetleri de işıq üzü görür. Her çıxışında dinleyiciler terefinden neheng sevgi ve izdahamlı alqışlarla qarşılanan sarışın müğenninin xarici görkeminin ve sehne hereketlerinin avropasayağı olması onun haqqında ağlasığmaz şaiyelerin yayılmasına sebeb olur. Kimi onu "Alman Gelinciyi" adlandırır, kimi ise anasının alman ve ya ukrain olması haqda fikirler ireli sürürdü. Ele bütün bunlara cavab olaraq Nise Qasımova diller ezberine çevrilen "Azerbaycan qızıyam" mahnisını ifa edir. 1975 ci ilde ise 21 yaşında olarken Azerbaycan musiqisinin qızıl fonduna ifa etdiyi " Laylay" (Şefiqe Axundova), "Sedaqetim var" (Elekber Tağıyev), "Bayatı Şiraz tesnifi" ile daxil olan Nise xanım artıq Azerbaycan Dövlet televiziyasının solisti kimi çalışmağa başlayır. Ele hemin illerde SSRİ Dövlet elektro musiqi orkestrinin rehberi Vyaçeslav Mişşerinin deveti ile Moskvaya geden müğenni bu ansambla birge "Gül bir az", "Gözleyeceyem", "Leyla" ve. s. mahnılarından ibaret albom lente aldırır. Nise xanimın Moskvadakı çıxışları zamanı meşhur rus bestekarı ve şairi Nikolay Zinovyev genc müğenninin ifaçılıq ve sehne istedadına valeh olur.
Yaradıcılığında Alla Puqacova, İrina Alleqrova, Filipp Kirkorov kimi rus estrada ulduzlarına mahnı besteleyen Nikolay mexsusi olaraq Nise xanım üçün Azerbaycanda sonralar çox sevilecek "Xaxatunya", "Kaspiyskiy vals"ve s. kimi mahnılar yazır. 1977-ci ilde ali tehsilini davam etdirmek üçün valideynlerinin tekidi ile Bakıya dönen müğenni İncesenet İnstitutuna daxil olub Moskvadakı fealiyyetinden aralanmalı olur. Şöhretin zirvesinde olan genc müğenni xalqın sevgisini qazansa da bununla beraber bezi kolleqalarının qezebini de qazanırdı.
Tez bir müddetde bele başdöndüren uğurlar qazanan genc ve prespektivli senetçi ele öz senet yoldaşlarının sifarişi ile defelerle teqiblere ve qadağalara meruz qalırdı. Növbeti qalmaqal ise 1975-ci ilde baş verdi. "Leyli ve Mecnun" operasının televiziya versiyasında Leylini meharetle ifa eden Nise xanım tezlikle Mehdi Memmedov, Behram Mansurov, Nicat Melikov kimi dövrün ziyalılarının teklifi ile Opera ve Balet teatrında Leyli rolunu ifa etmek üçün devet alır. Nise xanımın hele televersiyadakı uğurundan xoflanan sehnemizin bezi "Leyli"leri bu sehneleşdirmenin qarşısını almaq üçün her vasiteye el atırlar. Artıq yaradıcı heyyetle meşqlere başlamalarına baxmayaraq yuxarı orqanların gösterişi ile layihe dayandırılır. Dövrü metbuatda bu layiheyle bağlı derc olunan sifarişli yazılar ve tezyiqler sonda Azerbaycan Televiziyası arxivinden Nise xanımın ifa etdiyi versiyanın yandırılması ile neticelenir.
Nehayet 1979-cu ilde yeni plastinkası satışa çıxan muğeninin bu defe de mahnıları diller ezberi olur ve Azerbaycanın en böyük konsert salonlarında böyük anşlaqla konsertleri baş tutur. 1980-ci ilde ise Sovetler Birliyinin "S pesnyami po jizni" beynelxalq müsabiqesinde iştirak eden müğenni birinciliyi Azerbaycana qazandırır. Bakıya dönüşünde bu möhteşem uğura göre Azerbaycan SSSR Ali Sovetinin Fexri Fermanını alır. Bu sevindirici olayın ardından Nise xanıma "Özbekfilm"de çekilen "Alovlu yollarla" bedii filmine çekilmek üçün teklif gelir. Çekilişlerden sonra Özbekistandan Bakıya dönen müğenninin heyatında yene de xoşagelmez hallar baş verir. Evvelce Elekber Tağıyevin daha sonra ise qardaşının vaxtsız ölümü Nise xanımı möhkem sarsıdır ve o, bir neçe il müddetine sehne fealiyyetini dayandırır. Nehayet 3 illik fasileden sonra sehneye qayıdan müğennini bu defe xoşagelmez olaylar senet heyatında izleyirdi. Arenada artıq tek qalan müğenni düşmenlerinin hedefine çevrilir ve onu fealiyetinde uzunmüddetli qadağalar dövrü başlayır. Senetkarın televiziya çıxışlarına qeyri müeyyen sebeblerden mehdudiyyetler qoyulsa da o, Azerbaycanın en müxtelif yerlerinde, elece de serhedlermizden kenarda Danimarka, İslandiya, Türkiye, Dubay, Efqanıstan, Ukrayna, Almaniya ve diger ölkelerde böyük uğurla konsertler verir. 1989-cu ilde ise müğenni "Emekdar Artist" adını alır. 90-cı illerin evvelinde ise daim yenilikçi olan senetkar xanım Azerbaycanda eylence mekanlarında şou proqramlar hazırlamaq fikrine düşür. Hemişeki kimi bezi üzden iraq senet adamlarının iradlarına ve mediadakı sifarişli yazılara baxmayaraq Nise xanım bu ideyanı gerçekleşdirir. Ele hemin erefelerde mehz müğenninin gösterişi ile tikilmiş şeherin en böyük ve samballı eylence mekanlarının birinde Nise xanımın özünün ve diger senetçilerin sehne aldığı şou proqram gerçekleşir. Çox keçmirki o, Azerbaycan televiziya mekanında daha bir yeniliye imza atır. Bu defe ise senetkar xanım dövlet televiziyasında ilk defe olaraq özünün aparıcılıq etdiyi " Ulduzlar görüşende" televiziya layihesini gerçekleşdirir. Onun daha bir uğuru ise 4 dilde ifa etdiyi Bakı mahnısına çekilen uğurla bağlı idi. Neinki yerli televiziyada elece de Türkiye ve Rusiya televiziyalarında da yayımlanan musiqi nömresi o qeder sevildi ki, senetçiye Moskvada yeni silsile konsert proqramları ile çıxış etmek teklifi geldi. Bu arada o zamankı Respublika sarayı indiki Heyder Eliyev adına sarayda növbeti konsert proqramının meşqlerine başı qarışan Nise xanım növbeti xoşagelmez xeberle üzleşir. Bu xeber ise onun verilişinin dayandırılması ile bağlı idi. Sebeb kimi senetçinin dekolte geyimde efire geldiyi mediada hallansa da, müğenni müsahibelerinde bunun tamam başqa sebebi olduğunu deyir ve öz zamanında her şeye açıqlama getireceyini vurğulayır. Verilişin dayandırılması ve qeyri müeyyen sebebden qoyulan qadağalardan inciyen senetkar xanım 1997-ci ilde Bakıda son konsertini gerçekleşdirir ve Moskvaya köçür. Moskvanın "Varşava", "Arion" kimi böyük konsert zallarında çıxış eden müğenni 3 il müddetinde vetenden uzaq düşür. Hemin dövrlerde de daim senet fealiyyetinde olan Nise Qasımova bestekar Siyavuş Kerimi ile iş birliyine başlayıb Moskvada bir neçe klip ve telekonsert hazırlayır. Nehayet 3 ilden sonra aile üzvlerinden birinin toy meclisinde iştirak etmek üçün Bakıya dönen müğenninin gelişinden xeber tutan televiziya nümayendeleri onu hava limanında qarşılayıb birbaşa dövlet televiziyasında o zamanlar uğurla yayımlanan "Gel seherim" verilişinin çekiliş meydançasına getirirler. Bakıda olduğu müddetde xalq terefinden sonsuz sevgi ile qarşılanan senetkar yeniden taleyin hökmü ile vetende bir müddet qalmağı qerarlaşdırır.
Media ve onu sevenlerin böyük hörmeti ve diqqetinden boş vaxt tapmayan Nise xanım xalqın isteyi ile yeniden ekranlara qayıdır. "Yalandı dünya" albomunun möhteşem uğurunun ardınca "Yalvarıram", "Qayıtdım", "Meni satdın nefsine" xitlerinin diller ezberi olması ile müğenni daha aktiv fealiyyete başlayır. O erefelerde "Qayıtdım" adlı solo konsert proqramını tamaşaçılara teqdim eden müğenni yaradıcı genclere destek olmaq meqsedi ile "Kainat" studiyasını yaradır. Belelikle sehne fealiyyetinin ikinci baharını yaşayan senetkar 2004-cü ilde "Anar optik" mağazalar şebekesi ile 5 il müddetinde şirketin reklam üzü kimi müqavile imzalayır. Daha sonra "Ömrümden geden iller", "The best of", "İkinci bahar" kimi musiqi albomlarını dinleyicilere teqdim eden müğenni 2005-ci ilin 6 aprelinde Bakıdakı "Heyder Eliyev adına saray"da "Şahane sevgimle" adlı solo konsert proqramını gerçekleşdirir. 21 yaşından televiziya solisti kimi çalışan Azerbaycanın ilk aparıcı müğennisinin ele aparıcılıq fealiyyeti de bu gün davam etmekdedir. 2005-ci ilde Space teleradio şirketinde 6 ay müddetinde "Space şou" verilişinin aparıcısı olan Nise xanım artıq 2007-ci ilin sentyabrından hefte içi 5 gün 2 saatlıq "Xoş vaxt olun" life şousu ile sevenlerin görüşüne gelir. Davamlı senet uğurları ile yanaşı ictimai fealiyyetle de meşğul olan müğenni özünün adını daşıdığı "Nise Qasımova fondu"nu yaradıb davamlı xeyriyye ve medeniyyet aksiyalarını maliyyeleşdirir. 2008-ci ilde senet fealiyyetinin 36 illiyi erefesinde ise Nise xanıma "Birliye doğru" beynelxalq humanitar teşkilatı terefinden " Elimi tut, seninleyem" xeyriyye layihesine göre Azerbaycanın "en xeyirxah müğennisi" diplomu verilmişdir. Bu gün de Azerbaycanın efsanevi sesi Nise Qasımova hem senet, hem de ictimai fealiyyetini davam etdirmekdedir.2019cu ilde Heyder Eliyev adina sarayda "İmza:MEN" adlı solo konserti baş tutub.


== Mükafatları ==
Azerbaycan SSR Ali Sovetinin Fexri fermanı — 09.12.1982


== Filmoqrafiya ==
Heyat ve... (film, 2003)
Qızlar (film, 2007)
Oyunçu (film, 2008)
Xoş Vaxt olun (2007)


== İstinadlar ==


== Hemçinin bax ==